Medija Centar - Vesti

U okviru Pronatalitetne populacione politike za 2025. godinu, uz podršku Gradske uprave za zdravstvo Grada Novog Sada, Dom zdravlja Novi Sad je u periodu od juna do novembra meseca 2025. godine realizovao projekat Rano otkrivanje karcinoma grlića materice kod korisnica rehabilitacionih centara za lečenje bolesti zavisnosti od psihoaktivnih supstanci.

Sam naziv projekta govori o ciljnoj grupi žena na koji je isti bio usmeren. Planiranim posetama rehabilitacionih centara cilj je bio upoznati se sa njihovim korisnicama, zatim ukazati na značaj redovnih pregleda, koji su kasnije sprovođeni u ambulanti Liman.

Svakoj ženi koja je došla na pregled urađen je bimanuelni ginekološki pregled, uzet vaginalni sekret na bakterije i gljivice i PAPA bris (skrinig test za rano otkrivanje karcinoma grlića), takođe kolposkpski, mikroskopski pregled grlića.

Dodatno su izvršeni palpatorni pregledi dojki, uz obuku pacijentkinja za pravilan samopregled dojki, dok su one u godinama za skrining pregled dojki upućene na mamografiju. Pored konsultacija u vezi sa ginekološkim pitanjma, razgovaralo se i o potrebi obavljanja drugih preventivnih pregleda u cilju ranog otkrivanja hroničnih nezaraznih bolesti.

Korisnice psihoaktivnih supstanci su marginalizovane od društva, često bez stalne adrese, posla, primanja, te su u zdravstvenom sistemu prepoznate samo da osnovu zavisnosti, ali se u pogledu drugih pregleda najčešće preventivnih ni ne kontrolišu. Lečenje zavisnika se obavlja u zvaničnim psihijatrijskim ustanovama, ali i u sklopu nekih verskih i humanitarnih organizacija.

Postoje dokazi da zloupotreba psihoaktivnih supstanci može da izazove različite vrste karcinoma. Smatra se da je i karcinom grlića materice učestaliji kod ove grupe žena, ali se pre svega dovodi u vezu sa učestalom prostitucijom, nezaštićenim odnosima, udruženim polnim bolestima i HIV infekcijom, lošim opštim imunim stanjem organizma, upotrebom duvana, te opštom nebrigom o zdravlju.

Nasuprot planiranom većem broju, tokom projekta svega deset žena se odazvalo preventivnim pregledima. Prisutne žene uglavnom nisu bile zainteresovane za saradnju, bile su podozrive i nisu razumele svrhu i značaj preventivnih ginekoloških pregleda. Pacijentkinje su bile starosti od 29 do 46 godinu, svih deset su bile kontrolisane i poslednjih par godina.

Većinu korisnika rehabilitacionih centara činili su muškarci. Bilo je prisutno malo žena na lečenju, koje uglavnom nisu istrajavale u programu i češće su napuštale lečenje. Najčešće su odustajale iz porodičnih razloga, zbog zakonski nerešenih problema u vezi sa decom, zbog partnera koji ih nisu podržavali, ali moguće je i zbog manjka motivacije.

Karcinom grlića materice je kod žena drugi po učestalosti karcinoma posle karcinoma dojke, a četvrti od svih karcinoma. Svake godine u Srbiji se otkrije novih 1500 žena sa ovom bolešću, a oko trećina ovih žena izgubi život u borbi protiv karcinoma.

Iako postoji skrining test za rano otkrivanje te bolesti, u našoj zemlji i dalje nije zaživeo organizovani pregled žena, te se na pregled uglavnom javljaju samo žene koje imaju izraženu svest o svome zdravlju.